آیه روز:

يَأَيَّتهُا النَّفْسُ الْمُطْمَئنَّةُ. ارْجِعِى إِلىَ‏ رَبِّك رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً. فَادْخُلىِ فىِ عِبَادِى. وَ ادْخُلىِ جَنَّتىِ
اى جان آرام گرفته و اطمينان يافته!
به سوى پروردگارت در حالى كه از او خشنودى و او هم از تو خشنود است، بازگرد! پس در ميان بندگانم درآى و در بهشتم وارد شو!
[سوره مباركه فجر، آيات 27 - 30]

حدیث روز:

امام صادق (عليه‌السّلام) مي‌فرمايند:
إنَّ يومَ الحُسَينِ أعظَمُ مُصيبَةً مِن جَميعِ سائِرِ الأيامِ
روز شهادت امام حسين ‏(عليه‌السّلام) سوگناك‏ترين روزهاست.
[علل الشّرائع، ص 225]

نکته روز:

حقيقتِ ايمان به حق
آيت‌الله شاه‌آبادي (رحمةالله) فرمودند:
معناي ايمان به حق اين است كه، يكتاپرست باشي، و منعمي در دارِ وجود نبيني، الّا او.
[آسماني، ص 210]

خلاصه اعمال:

شب دهم:
1. صد ركعت نماز به‌ حمد و سه مرتبه توحيد
2. خواندن چهار ركعت نماز در آخر شب، در هر ركعت بعد از حمد، ده مرتبه آيةالكرسي و سوره‌هاي توحيد، فلق و ناس و بعد از نماز، صد بار توحيد خوانده شود
3. چهار ركعت نماز؛ در هر ركعت، حمد و 50 بار توحيد
4. احيا به عبادت

روز دهم:

1. دست از كارهاي دنيوي كشيدن، زيارت نمودن آن حضرت با خواندن زيارت عاشورا و گفتن ذكر «اَعْظَمَ اَللهُُ اُجُورَنا وَ اُجورَكُمْ بِمُصابِنا... الْإِمامِ الْمَهْدِىِّ مِنْ الِ مُحَمَّدٍ (عليه‌السّلام)» به يكديگر
2. مقتل‌خواني و گرياندن يكديگر
3. رفتن نزد قبر امام حسين (عليه‌السّلام)
4. آب دادن به مردم
5. هزار مرتبه سوره توحيد
6. دعاي عشرات
7 . خواندن چهار ركعت نماز و دعا، به هنگام پيش از ظهر
8. خودداري از خوردن و آشاميدن تا عصر، بدون قصد روزه
9. خواندن زيارت وارث
10. هزار مرتبه لعن و نفرين بر قاتلان آن حضرت «اللهم العن قتله الحسين (عليه‌السّلام)»

روز عاشورا

عاشورا، روز دهم از ماه محرّم. اهمیت این روز برای شیعیان به دلیل واقعه عاشورای سال ۶۱ قمری است. امام حسین(ع) در روز عاشورا به همراه یارانش در سرزمین کربلا در جنگ با سپاه کوفه به فرماندهی عمر بن سعد به شهادت رسید.

شیعیان همه‌ساله با آغاز ماه محرم به عزاداری می‌پردازند. مراسم عزاداری در بیشتر مناطق تا روزهای ۱۱ و ۱۲ محرم و در بعضی مناطق تا پایان ماه صفر ادامه می‌یابد. اوج این عزاداری‌ها در روز عاشوراست. این روز در تقویم رسمی ایران،عراق، افغانستان، پاکستان و هند، تعطیل است.

معنی لغوی

عاشور، عاشورا و عاشوراء، بنا به قول مشهور علمای لغت، دهم محرم را گویند و آن روزی است که حسین بن علی(ع) شهید شد.[۱] بعضی از واژه‌شناسان عاشورا را کلمه‌ای عبرانی و مُعَرَّب (عربی شده) واژه عاشور دانسته‌اند. عاشورا در زبان عبری برای نامیدن روز دهم ماه تشری (ماه یهودی) به کار می‌رود.[۲]

پیش از واقعه کربلا

در کتاب جامع احادیث الشیعه از کتاب من لا یحضره الفقیه از امام باقر(ع) نقل شده: روزه در عاشورا قبل از واجب شدن روزه ماه رمضان معمول بوده، ولی پس از آن ترک شده است.[۳]

اهل سنت روز عاشورا را سالگرد روزی می‌دانند که حضرت موسی(ع) دریای سرخ را شکافت و به همراه پیروانش از آن عبور کرد و این روز را گرامی داشته و روزه گرفتن در این روز را مستحب می‌دانند.[۴]

عاشورا پس از واقعه کربلا

واقعه کربلا در جمعه دهم مُحَرَّم سال ۶۱ قمری رخ داد. سن امام حسین (ع) در آن زمان ۵۶ سال و چند ماه بود.[۵]

بنی‏ امیه پس از واقعه کربلا با اقداماتی مانند شروع به ذخیره آذوقه یک سال خود، تبریک و شادباش گفتن و لباس‌های نو پوشیدن، و روزه گرفتن، روز عاشورا را مبارک شمردند[۶]. چنانکه در زیارت عاشورای امام حسین (ع) آمده، «هذا یومٌ تَبَرَّکت ‏بِهِ بَنُوأُمَیةَ».[۷]

امامان معصوم شیعه از روزه عاشورا نهی کرده‌اند و در برخی موارد گفته‌اند که در روز عاشورا تا نزدیک غروب چیزی نخورید و نیاشامید، اما نزدیک غروب چیزی بخورید تا روزه اصطلاحی نباشد.[۸]

سوگواری در روز عاشورا

روز عاشورا مهم‌ترین روز عزاداری در فرهنگ شیعیان است. در هر نقطه‌ای که گروهی از شیعیان حضور داشته باشند در این روز مراسم سوگواری برگزار می‌شود. کشورهای شیعه‌نشین در این روز تعطیل رسمی هستند. بازارها و کسب و کار نیز تعطیل است. عزاداری که در ده روز اول محرم معمولا شب‌ها و در مکان‌های سرپوشیده برگزار می‌شد به کوچه و خیابان‌ها منتقل می‌شود و مردم به صورت دسته‌های عزاداری حرکت می‌کنند. دسته‌های عزادار با خود پرچم‌های عزا، علم، کتل، توغ، سایر نشان‌های مربوط به عزاداری امام حسین(ع) را حمل می‌کنند. عزاداری روز عاشورا تا ظهر طول می‌کشد. دسته‌جات عزا معمولا به اماکن مذهبی عمومی مثل حرم امامان یا امامزادگان منطقه و منزل عالمان ساکن هر شهر می‌روند. در برخی مناطق نیز آخرین نقطه حرکت عزادارن قبرستان و محل دفن اموات است تا برای درگذشتگان طلب رحمت کنند. [نیازمند منبع]

نخستین بار آل بویه این روز را تعطیل عمومی اعلام کردند و مردم به عزاداری مشغول شدند.[۱۰]

شیعیان و حتی برخی اهل سنت و ادیان غیراسلامی، روز عاشورا را برای زنده‌داشت شهیدان کربلا به سوگ می‌نشینند.