نخستين شب قدر
نزول كتاب مقدّس زبور بر حضرت داود (عليه‌السّلام)
وفات بانو بدريه، ملقّب به امّكلثوم، دختر ملّاصدرا از زنان فاضل و اديب [1090 ق]
تولّد ميرزا عبدالعظيم خان قريب، اديب و محقّق ايراني [1296 ق]
درگذشت آيت‌الله سيد مصطفي كاشاني [1337 ق]
درخواست حكومت جمهوري، توسّط نهضت جنگل [1338 ق]
فضيلت ماه رمضان، روزه، افطاري دادن، ذكر
شب نوزدهم؛ اوّل شب‌هاى قدر است و شب قدر همان شبى‌ست كه در تمام سال شبى به خوبى و فضيلت آن نمىرسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدير امور سال مىشود و ملائكه و روح - كه اعظم ملائكه است - در آن شب به اذن پروردگار به زمين نازل مىشوند و به خدمت امام زمان (عليه‌السّلام) مشرّف مىگردند و آنچه براى هر كس مقدّر شده، بر امام (عليه‌السّلام) عرض مىكنند.
اعمال مشترك شب‌هاي قدر
اوّل؛ غسل است.
علّامه مجلسى (رحمةالله عليه) فرموده: غسل اين شب‌ها را مقارن غروب آفتاب كردن بهتر است كه نماز شام را با غسل بكند.
دوم دو ركعت نماز است؛ در هر ركعت بعد از حمد هفت مرتبه توحيد بخواند و بعد از فراغ، هفتاد مرتبه أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ بگويد. در روايت نبوى (صلّى‌الله عليه و آله و سلم) است كه از جاى خود برنخيزد تا حق تعالى او را و پدر و مادرش را بيامرزد.
سوم؛ قرآن مجيد را بگشايد و بگذارد مقابل خود و بگويد: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا يُخَافُ وَ يُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ. پس هر حاجت كه دارد بخواهد. چهارم؛ مصحف شريف را بگيرد، بر سر بگذارد و بگويد: اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ. پس ده مرتبه بگويد بِكَ يَا اللَّهُ، ده مرتبه بِمُحَمَّدٍ، ده مرتبه بِعَلِيٍّ، ده مرتبه بِفَاطِمَةَ، ده مرتبه بِالْحَسَنِ، ده مرتبه بِالْحُسَيْنِ، ده مرتبه بِعَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، ده مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، ده مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، ده مرتبه بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ، ده مرتبه بِعَلِيِّ بْنِ مُوسَى، ده مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، ده مرتبه بِعَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ، ده مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ و ده مرتبه بِالْحُجَّةِ. پس هر حاجت كه دارى طلب كن!
پنجم؛ زيارت كند امام حسين (عليه‌السّلام) را. [در خبر است كه: چون شب قدر مىشود، منادى از آسمان هفتم ندا مىكند از بطنان عرش كه حق تعالى آمرزيد هر كه را كه به زيارت قبر حسين (عليه‌السّلام) آمده.]
ششم؛ احيا بدارد اين شب‌ها را.
همانا روايت شده: هر كس احيا كند شب قدر را، گناهانش آمرزيده شود؛ هر چند به عدد ستارگان آسمان، سنگينى كوهها و كيل درياها باشد.
هفتم؛ صد ركعت نماز كند كه فضيلت بسيار دارد، و افضل آن است كه، در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه توحيد بخواند.
هشتم؛ بخواند اللَّهُمَّ إِنِّي أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءا أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي وَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَيَّ مَا آتَيْتَنِي فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِي نَاسِيا لِذِكْرِكَ فِيمَا أَوْلَيْتَنِي وَ لا غَافِلا لِإِحْسَانِكَ فِيمَا أَعْطَيْتَنِي وَ لا آيِسا مِنْ إِجَابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّي فِي سَرَّاءَ أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ. و اين دعا را كفعمى از امام زين‌العابدين (عليه‌السّلام) روايت كرده كه در اين شب‌ها مىخوانده در حال قيام، قعود، ركوع و سجود. علّامه مجلسى (رحمةالله عليه) فرموده: بهترين اعمال در اين شب‌ها، طلب آمرزش و دعا از براى مطالب دنيا و آخرت خود، پدر و مادر و خويشان خود و برادران مؤمن زنده و مرده ايشان است و اذكار و صلوات بر محمّد و آل محمّد (عليهم‌السّلام) آنچه مقدور شود و در بعضى روايات وارد شده است دعاى جوشن كبير را در اين سه شب بخوانند. فقير گويد دعاى جوشن در سابق گذشت [و روايت شده كه خدمت حضرت رسول (صلّى‌الله عليه و آله و سلّم) عرض شد: «اگر من درك كردم شب قدر را، چه از خداوند خود بخواهم؟» فرمود: «عافيت را.»]
اعمال مخصوص شب نوزدهم:
پس اعمال شب نوزدهم چند چيز است:
اوّل؛ صد مرتبه أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ.
دوم؛ صد مرتبه اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ.
سوم؛ بخواند دعاى يَا ذَا الَّذِي كَان را - كه در قسم چهارم ص 215 گذشت.
چهارم؛ بخواند اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ فِي الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي وَ تُوَسِّعَ عَلَيَّ فِي رِزْقِي وَ تَفْعَلَ بِي كَذَا وَ كَذَا و به جاى اين كلمه، حاجت خود را ذكر كند.
اعمال مخصوص شب نوزدهم (شب قدر):
1. ذكر «اَسْتَغْفِرُاللَّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَيْهِ» و «اَللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَميرالْمُؤْمِنينَ» هر يك صد مرتبه
2. دعاي «اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فيما تَقْضى...»
اعمال مشترك شب نوزدهم (شب قدر):
1. غسل
2. دو ركعت نماز؛ در هر ركعت بعد ازحمد 7 بار سوره توحيد و بعد از نماز، 70 مرتبه «اَسْتَغْفِرُاللَّهَ وَ اَتُوبُ اِلَيْهِ»
3. گشودن قرآن و خواندن «اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِكِتابِكَ الْمُنْزَلِ...»
4. قرآن بر سرگرفتن و خواندن «اَللّهُمَّ بِحَقِهذَا الْقُرآنِ...»
5. زيارت قبر امام حسين (عليه‌السّلام)
6. احيا
7. دعاي جوشن كبير
8. صد ركعت نماز به حمد و ده مرتبه توحيد
9. طلب عافيت و آمرزش، دعا، اذكار و صلوات بيشمار
إِنَّا أَنْزَلْناهُ في لَيْلَةِ الْقَدْر
ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل نموديم.
[سوره مباركه قدر، آيه 1]
پيامبر (صلّى الله عليه و آله) مي‌فرمايند:
مَن أحيى لَيلَةَ القَدرِ حُوِّلَ عَنهُ العَذابُ إلَى السَّنَةِ القابِلَةِ
هر كس شب قدر را احيا بدارد، تا سال آينده عذاب از او برداشته مىشود.
[اقبال الأعمال، ج 1، ص 345]
چه‌گونگي تقويت توحيد
آيت‌الله بهجت (رحمةالله) فرمودند:
آقايي كه استاد و مدرّس بود، مي‌فرمود: «همين مباحثات فقه و اصول، توحيد انسان را قوي مي‌كند.» مي‌گفتيم: «چه‌طور؟» مي‌گفت: «چون اين بحث‌ها فرع و جري بر توحيد است، لذا سبب تقويت و استحكام اصل موضوعي يعني توحيد مي‌شود.»
[در محضر آيت‌الله بهجت، ج 3، ص 262]
